Wiele zjawisk przyrodniczych wymaga złożonej holistycznej analizy, którą może zapewnić wyłącznie interdyscyplinarne podejście naukowe. Jednym z takich zjawisk jest filotaksja, czyli wzorzec ulistnienia roślin, który jest zgodny ze złotym podziałem Fibonacciego, mimo że rośliny nie posiadają zdolności rozumowania. Zjawisko to łączy w sobie odkrycia naukowe z zakresu wielu dziedzin i dyscyplin naukowych: botaniki i genetyki, fizyki i matematyki, a nawet teorii komunikacji i filozofii.
Badania nad filotaksją prowadził prof. Cris Kuhlemeier z Uniwersytetu Berneńskiego, który zajmuje się genetyką i rozwojem roślin. Zidentyfikował on szereg mechanizmów molekularnych, biochemicznych i fizjologicznych, które są zaangażowane w proces formowania się roślin. Mimo szczegółowych badań nie udało się wyjaśnić, dlaczego zawiązki roślin układają się w spiralny wzór. Kuhlemeier zauważa, że drobne molekuły i ich transportery indukują tworzenie nowych organów roślinnych dokładnie pod kątem 137°. Jest to tzw. złoty kąt, którego wartość wynika z prawa matematycznego nazywanego mianem „złotej proporcji”. Kuhlemeier zastanawia się nad celem takiej budowy roślin, rozważa, czy takie ułożenie maksymalizuje ekspozycję na światło słoneczne, czy minimalizuje niezrównoważone zginanie rośliny, czy filotaksja w ogóle pełni jakąkolwiek funkcję adaptacyjną.
Zjawisko to stanowi niemały problem dla darwinowskiej teorii ewolucji, ponieważ zgodność budowy roślin z określonym wzorem matematycznym (specyfikacja) jest w gruncie rzeczy zaprzeczeniem losowości i przypadkowości postulowanych przez Darwina i innych zwolenników teorii ewolucji biologicznej. Wspomniany specyficzny wzorzec ulistnienia nie jest charakterystyczny tylko dla jednego gatunku roślin, ale można go zaobserwować w wielu różnorodnych gatunkach, zarówno w budowie łodygi, kwiatów, jak i innych organów roślinnych. W świetle teorii ewolucji jest skrajnie nieprawdopodobne, aby losowość i przypadek były odpowiedzialne za utworzenie wzorów zgodnych ze „złotym podziałem” Fibonacciego.
O filotaksji, „złotym podziale” Fibonacciego oraz znaczeniu wzorca ulistnienia roślin dla nauki opowiada tekst Spiralne wzory na roślinach nadal niewyjaśnione, zamieszczony na stronie „W poszukiwaniu projektu”. Jego autor w szczegółowy sposób opisuje odkrycia Kuhlemeiera oraz idące za tym implikacje.
Obraz deanmarston432 z Pixabay
