Podstawowym błędem przeciwników teorii inteligentnego projektu (ID) jest jej niezrozumienie. Nadaje się jej przede wszystkim charakter teistyczny, religijny i kreacjonistyczny oraz zarzuca się jej nienaukowy, czy nawet antynaukowy charakter[1]. Podejście takie jest niczym innym, jak sofizmatem rozszerzenia (nazywanym również atakowaniem chochoła), czyli błędem logiczno-językowym, polegającym na sprawianiu wrażenia obalania argumentów ID, podczas gdy atakujący obalają jedynie swoje wyobrażenie na temat argumentów ID.
Teoria inteligentnego projektu jest ogólną teorią rozpoznawania projektu, stosowaną w wielu dziedzinach nauki, co wielokrotnie było wyjaśniane[2]. Nadal jednak teoria ID jest określana jako „pseudonaukowy argument na rzecz istnienia Boga”. Na stronie „W poszukiwaniu projektu” ukazał się artykuł Michała Chaberka pod tytułem Czy trzeba być wierzącym, aby przyjąć teorię inteligentnego projektu?, w którym autor w jasny sposób wyjaśnia, dlaczego zarzut ten jest bezpodstawny. Teoria inteligentnego projektu nie jest bowiem ani pseudonaukowa, ponieważ można wobec niej zastosować kryteria naukowości, ani nie jest argumentem na rzecz istnienia Boga, ponieważ teoria ta nie wchodzi na grunt teologii, a zastosowana w naukach przyrodniczych nie mówi nic o tożsamości projektanta, a jedynie stwierdza projekt lub jego brak. Autor odpowiada również na pytanie, czy przyjęcie teorii ID musi się wiązać z uznaniem nadprzyrodzonego objawienia, czy jednak może być wyłącznie wnioskiem analizy wyników badań przyrodniczych. Zwraca również uwagę, że pytanie to jest szczególnie ważne ze względu na implikacje z niego płynące, dotyczące statusu teorii ID na gruncie nauki oraz jej obecności w programach nauczania. Autor w jasny sposób wykazuje, że teoria ta nie jest koncepcją religijną.
W tekście przedstawione są ściśle naukowe metody teoretyków ID, pozwalające wykryć projekt. Ponadto autor zwraca uwagę, że teoria inteligentnego projektu opiera się na faktach przyrodniczych, które są weryfikowalne oraz wyraźnie i jasno podkreśla, że teoria ID nie łamie zasady naturalizmu metodologicznego, która została arbitralnie narzucona przez Darwina jako kryterium naukowości.
Autor porusza również inną ważną kwestię – to, że teoria ID może niektórych prowadzić do wniosku, że istnieje jakaś transcendencja, nie oznacza, że element ten jest integralną częścią tej teorii. Podobnie jak neodarwinizm również może prowadzić do wniosków teologicznych, takich jak „Boga nie ma”, nie oznacza, że neodarwinizm jest doktryną teologiczną.
Kolejnym argumentem, który według autora potwierdza, że teoria ID nie jest doktryną religijną, jest fakt, że niektórzy zwolennicy tego podejścia nie utożsamiają się z jakimkolwiek wyznaniem religijnym. Autor wskazuje na uczonych będących zwolennikami teorii ID, którzy byli agnostykami, ateistami, a często nawet byli nastawieni antyreligijnie. Takie postaci niewątpliwie pokazują, że teoria ID nie wynika z rozumowania religijnego, ale z badań przyrodniczych.
Literatura
- Chaberek M., Czy trzeba być wierzącym, aby przyjąć teorię inteligentnego projektu?, „W poszukiwaniu projektu” 2021 [dostęp 01 II 2021].
- Jodkowski K., Czym naprawdę jest teoria inteligentnego projektu? Odpowiedź na kiepską analizę blogera „To tylko teoria”, „W poszukiwaniu projektu” 2020 [dostęp 01 II 2021].
- Malec G., Teoria inteligentnego projektu – rys historyczny, „W poszukiwaniu projektu” 2019 [dostęp 01 II 2021].
- Pennock R.T., Bóg w lukach wiedzy: argument z niewiedzy i ograniczenia naturalizmu metodologicznego, tłum. D. Sagan, „Filozoficzne Aspekty Genezy” 2012, t. 9, s. 155‒185 [dostęp 01 II 2021].
[1] Por. R.T. Pennock, Bóg w lukach wiedzy: argument z niewiedzy i ograniczenia naturalizmu metodologicznego, tłum. D. Sagan, „Filozoficzne Aspekty Genezy” 2012, t. 9, s. 155-185 [dostep 01 II 2021].
[2] Por. K. Jodkowski, Czym naprawdę jest teoria inteligentnego projektu? Odpowiedź na kiepską analizę blogera „To tylko teoria”, „W poszukiwaniu projektu” 2020 [dostęp 01 II 2021]; G. Malec, Teoria inteligentnego projektu – rys historyczny, „W poszukiwaniu projektu” 2019 [dostęp 01 II 2021].