• 29 maja 2025

Czy w naukach przyrodniczych jest miejsce na wyjaśnienia celowościowe?

Czy w naukach przyrodniczych jest miejsce na wyjaśnienia celowościowe?

Czy w naukach przyrodniczych jest miejsce na wyjaśnienia celowościowe? 1024 536 Fundacja En Arche

Zapraszamy na debatę naukową

Czy w naukach przyrodniczych jest miejsce na wyjaśnienia celowościowe?

 

Strona wydarzenia

Miejsce: Novotel Warszawa Centrum, ul. Marszałkowska 94/98
Czas: 14.06.2025, godzina 17:00
Organizator: Fundacja En Arche
Opis wydarzenia: Rok 1859 i publikacja pierwszego wydania książki Darwina O powstawaniu gatunków niewątpliwie odmieniły nasze postrzeganie świata. Darwin przedstawił tam czysto przyrodniczy proces ewolucji, który – jak przypuszczał – jest odpowiedzialny za całą bioróżnorodność. Największym osiągnięciem Darwina była jednak jego wizja prowadzenia badań naukowych. Twierdził on, że nauka powinna być wolna od wszelkich dodatków nadnaturalistycznych i celowościowych. Choć pierwsze z tych założeń przyjęło się na stałe, to drugie – wykluczenie celowości – do dziś budzi gorące dyskusje.  
Współcześnie uczeni dzielą się na dwie grupy. Jedni, idąc za Darwinem, twierdzą, że przyrodę wyjaśniają wyłącznie ślepe siły natury – jak głosił Richard Dawkins, „ślepy zegarmistrz”. Drudzy przekonują, że niektóre zjawiska w przyrodzie wymykają się zaproponowanym przez Darwina kanonom naukowości i wymagają odwołania do celowości.
Powstaje więc pytanie, która grupa ma rację? Które wyjaśnienia lepiej korespondują z powszechnie znanymi faktami? Jaką drogą powinni zmierzać uczeni poszukujący jak najlepszych opisów rzeczywistości? 
Profesor Wojciech Sady przedstawi argumenty za tym, że jedynie pozbawiona wyjaśnień celowościowych nauka zmierza do rozwoju i postępu cywilizacyjnego ludzkości, natomiast dr William A. Dembski zaprezentuje argumenty na rzecz tezy przeciwnej, mianowicie, że idea celowości w nauce jest nie tylko korzystna, lecz wręcz konieczna dla lepszego zrozumienia otaczającego nas świata i nas samych.
Prelegenci: 
Profesor Wojciech Sady urodził się w 1952 roku. W 1977 roku ukończył studia z fizyki na Uniwersytecie Warszawskim, trzy lata później otrzymał stopień doktora filozofii, a w roku 1992 doktora habilitowanego na UAM w Poznaniu. W 2001 roku uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych Jego przedmiotem zainteresowań jego głównie filozofia nauki i historia nauki. Autor między innymi serii książkowej Dzieje religii, filozofii i nauki, 4 tomy (2010, 2013, 2014, 2024). Napisał również książkę Spór o racjonalność naukową: Od Poincarégo do Laudana (2 wyd. rozsz. 2013). Własne dociekania nad mechanizmami rozwoju wiedzy naukowej podsumował w monografii Struktura rewolucji relatywistycznej i kwantowej w fizyce (2020). Wraz z żoną – prof. Katarzyną Gurczyńską-Sady – napisał książkę Antropocen: szanse i zagrożenia (2023). Przetłumaczył książki Bertranda Russella, Ludwiga Wittgensteina, Imre Lakatosa, Michaela Dummetta i Jiddu Krishnamurtiego. 

Doktor William A. Dembski urodził się w 1960 roku. Jest amerykańskim matematykiem i filozofem polskiego pochodzenia. W 1981 roku uzyskał tytuł licencjata psychologii na University of Illinois. Dwa lata później na tej samej uczelni został magistrem statystyki. Następnie zdobył tytuł magistra filozofii na University of Chicago. Na swoim koncie ma także dwa doktoraty – z matematyki na University of Chicago w 1988 roku i z filozofii na University of Illinois w 1996 roku. W kolejnych latach odbył trzy staże podoktorskie – z matematyki (Massachusetts Institute of Technology), fizyki (University of Chicago) i informatyki (Princeton University). W 1998 roku ukazała się pierwsza książka Dembskiego zatytułowana Wnioskowanie o projekcie. Wykluczenie przypadku metodą małych prawdopodobieństw, w której przedstawił metodę wykrywania projektu w przyrodzie – filtr eksplanacyjny. Rozwinięciem tej pracy jest opublikowana trzy lata później książka Nic za darmo. Dlaczego przyczyną wyspecyfikowanej złożoności musi być inteligencja. Dembski jest także współredaktorem publikacji zbiorowej Od Darwina do DNA. Debata wokół teorii inteligentnego projektu, która zawiera teksty zarówno zwolenników, jak i krytyków teorii inteligentnego projektu. Obecnie pracuje nad kolejną książką, która ma dotyczyć koncepcji zachowania informacji jako rozszerzenia metody wnioskowania o projekcie.

Read Previous
Profesor Jan Woleński gościem podcastu „En jak Nauka”