Choć zagadnienie pojawienia się na Ziemi pierwszego żywego organizmu jest cały czas niewyjaśnione, od setek lat ludzie zastanawiali się nad naturą powstania życia. Już Arystoteles twierdził, że żywe organizmy mogą powstawać z materii nieożywionej[1] (teoria samorództwa – abiogeneza). Pogląd ten został jednak poddany w wątpliwość przez Lazzaro Spallanzaniego w XVIII wieku, a następnie obalony przez Louisa Pasteura w XIX wieku[2]. Mimo to hipoteza abiogenezy odrodziła się w XX wieku za sprawą Stanleya Millera i Aleksandra Oparina[3] i nadal ma wielu zwolenników[4].
Problemem hipotezy abiogenezy jest jednak to, że wszystkie eksperymenty, które ją rzekomo potwierdzają, opierają się na daleko idącym wnioskowaniu, bowiem najbardziej złożonymi związkami, które otrzymano w doświadczeniach Millera czy w symulacji przeprowadzonej przez zespół polskich badaczy, były aminokwasy. Od powstania aminokwasów do pojawienia się funkcjonalnego białka jest jeszcze daleka droga, nie mówiąc o powstaniu kompletnej żywej komórki. Francis Crick i Fred Hoyle wyliczyli, że prawdopodobieństwo przypadkowego połączenia się aminokwasów w białka jest zbyt małe, aby brać pod uwagę taką możliwość[5]. Postulowanie, iż zaobserwowanie samorzutnego powstania aminokwasów jest argumentem za samoistnym powstawaniem życia, wydaje się więc, delikatnie rzecz ujmując, optymistyczne.
Mimo to idea abiogenezy pojawia się niemal zawsze, kiedy rozważana jest możliwość znalezienia życia na innych planetach. Choć istnieje alternatywa, taka jak panspermia, to jednak prym wiedzie koncepcja abiogenezy, mimo że jest najmniej uargumentowana. Prawdopodobnie jest to związane z tym, że hipoteza panspermii w niektórych przypadkach może być komplementarna z teorią inteligentnego projektu (np. panspermia kierowana), która nie spotyka się z entuzjastycznym podejściem uczonych. Podobnie było w przypadku odkrycia fosforowodoru w atmosferze Wenus – autorzy brali pod uwagę wiele różnych rozwiązań, m.in. obecność mikroorganizmów[6], jednak w oddaleniu od hipotezy panspermii czy teorii inteligentnego projektu.
Odkrycia związane z fosforowodorem na Wenus i idącymi za tym implikacjami biologicznymi zostały omówione w artykułach Czy jesteśmy sami we Wszechświecie? – czyli o (nie)wyjątkowości życia oraz Hipotetyczne życie na Wenus w kontekście abiogenezy zamieszczonych na stronie „W poszukiwaniu projektu”. Autorzy w swoich artykułach skupiają się na konsekwencjach tego odkrycia dla nauki i debaty o pochodzeniu życia. Poruszają także kwestie złożoności życia oraz konsekwencji wypływających z hipotetycznego odkrycia pozaziemskich form życia. Zwracają również uwagę na obecne w opinii publicznej zbyt śmiałe nadzieje i zbyt daleko idące wnioski związane z tego rodzaju odkryciami. Autorzy przede wszystkim biorą pod uwagę różne możliwości, dzięki czemu w sposób obiektywy przedstawiają stan toczącej się debaty.
Zapraszamy do lektury!
Literatura
- Bagrowski B., Czy jesteśmy sami we Wszechświecie? – czyli o (nie)wyjątkowości życia, „W poszukiwaniu projektu” 2020 [dostęp 04 I 2020].
- Bains W. et al., Phosphine On Venus Cannot Be Explained By Conventional Processes, „Astrobiology – Special Collection: Venus” 2020 [dostęp 03 I 2020].
- Crick F., Life Itself: Its Origin and Nature, New York 1981.
- Fred Hoyle – chemia we Wszechświecie, matematyka w ewolucji oraz odważne hipotezy, „Blog Fundacji En Arche” 2020 [dostęp 03 I 2021].
- Greaves J.S. et al., Phosphine Gas In The Cloud Decks Of Venus, „Nature Astronomy” 2020 [dostęp 03 I 2021].
- Hoyle F., Wickramasinghe C., Evolution from Space, New York 1984.
- Kublicki P., Hipotetyczne życie na Wenus w kontekście abiogenezy, „W poszukiwaniu projektu” 2020 [dostęp 04 I 2021].
- Mancini R., Nigro M., Ippolito G., Lazzaro Spallanzani And His Refutation of The Theory of Spontaneous Generation, „Le Infezioni in Medicina” 2007, Vol. 15, No. 3, s. 199‒206.
- Miller S.L., Production of Amino Acids Under Possible Primitive Earth Conditions, „Science” 1953, Vol. 117, s. 528‒529 [dostęp 03 I 2021].
- Myśliwiec D., Przepis na człowieka, Warszawa 2020.
- Oparin A., Powstanie życia na Ziemi, tłum. J. Nowicki, Warszawa 1968.
- Seckbach J., Origins: Genesis, Evolution and Diversity of Life, Berlin 2004.
- Wołos A. et al., Synthetic Connectivity, Emergence and Self-Regeneration in the Network of Prebiotic Chemistry, „Science” 2020, Vol. 369, No. 6511 [dostęp 03 I 2021].
[1] Por. D. Myśliwiec, Przepis na człowieka, Warszawa 2020, s. 1‒19.
[2] Por. J. Seckbach, Origins: Genesis, Evolution and Diversity of Life, Berlin 2004, s. 20; R. Mancini, M. Nigro, G. Ippolito, Lazzaro Spallanzani And His Refutation of The Theory of Spontaneous Generation, „Le Infezioni in Medicina” 2007, Vol. 15, No. 3, s. 199‒206.
[3] Por. S.L. Miller, Production of Amino Acids Under Possible Primitive Earth Conditions, „Science” 1953, Vol. 117, s. 528‒529 [dostęp 03 I 2021]; A. Oparin, Powstanie życia na Ziemi, tłum. J. Nowicki, Warszawa 1968, s. 99‒134.
[4] Por. A. Wołos et al., Synthetic Connectivity, Emergence and Self-Regeneration in the Network of Prebiotic Chemistry, „Science” 2020, Vol. 369, No. 6511 [dostęp 03 I 2021].
[5] Por. F. Crick, Life Itself: Its Origin and Nature, New York 1981, s. 51‒52; F. Hoyle, C. Wickramasinghe, Evolution from Space, New York 1984, s. 148; Fred Hoyle – chemia we Wszechświecie, matematyka w ewolucji oraz odważne hipotezy, „Blog Fundacji En Arche” 2020 [dostęp 03 I 2021].
[6] Por. J.S. Greaves et al., Phosphine Gas In The Cloud Decks Of Venus, „Nature Astronomy” 2020 [dostęp 03 I 2021]; W. Bains et al., Phosphine On Venus Cannot Be Explained By Conventional Processes, „Astrobiology – Special Collection: Venus” 2020 [dostęp 03 I 2020].